De Inscriptie van Mantyasih: Een Verkenning van Maatschappelijke Structuur en Hindoeïstische Kosmologie in het 11e-eeuwse Java

De wereld van de 11e eeuw, met zijn complexe netwerk van koninkrijken, handelsroutes en religieuze overtuigingen, boeit historici tot op heden. In dit tijdperk bloeide Java op als een centrum van kennis, kunst en macht. Een fascinerend venster naar deze wereld biedt de Inscriptie van Mantyasih, een belangrijke bron die licht werpt op de maatschappelijke structuur en de Hindoeïstische kosmologie in het koninkrijk Mataram.

De inscriptie, ontdekt in 1932 bij het dorp Mantyasih in Oost-Java, is gegraveerd op een stenen plaat van ongeveer 60 centimeter hoog. De tekst, geschreven in het Kawi-schrift, beschrijft een landgift aan de tempelcomplexen van Prambanan en Sewu door de heerlijke Dharmasetu, mogelijk een belangrijke minister of hoge ambtenaar.

Ontrafeling van een Maatschappelijk Tapijt

De Inscriptie van Mantyasih is meer dan alleen een document over landgiften. Het onthult subtiele details over de complexe sociale hiërarchie in het Mataram-rijk. De tekst noemt verschillende sociale groepen, waaronder brahmananen (priesters), ksatria’s (krijgers) en vaisya’s (handelaren).

Ook wordt duidelijk dat religieuze instellingen een prominente plaats innemen in de samenleving. Landgiften aan tempels waren gebruikelijk en dienden om de goddelijke gunst te verwerven en de stabiliteit van het koninkrijk te verzekeren. De Inscriptie van Mantyasih laat zien hoe religie verweven was met het dagelijks leven, economische activiteit en politieke macht.

Een Kosmologische Reflectie in Steen Gebeten

Naast sociale structuur biedt de inscriptie ook een blik op de Hindoeïstische kosmologie die toen heerste. De tekst spreekt over de god Indra, de koning der goden, en de berg Mahameru, de mythische wereldberg die als het centrum van het universum werd beschouwd.

Deze verwijzingen naar mythologische figuren en plaatsen zijn niet zomaar decoratief. Ze reflecteerden een diepgewortelde geloofsovertuiging over de kosmische orde en de rol van mensen daarin. Het schenken van land aan tempels die gewijd waren aan goden zoals Indra was een manier om deel te nemen aan deze kosmische orde, en zo harmonie en welvaart te verzekeren voor het koninkrijk.

De Inscriptie van Mantyasih: Een Levenslang Onderzoek

Het bestuderen van de Inscriptie van Mantyasih is een complexe, maar belonende taak. Taalkundige experts, historici en archeologen werken samen om de tekst te ontsleutelen en de historische context beter te begrijpen.

De interpretatie van de inscriptie blijft onderwerp van discussie. Sommige wetenschappers menen dat Dharmasetu een belangrijke minister was, terwijl anderen denken dat hij een lokale heerser kon zijn geweest. De precieze aard van zijn relatie met het koninkrijk Mataram is nog steeds onduidelijk.

Ondanks deze onzekerheden heeft de Inscriptie van Mantyasih onmiskenbaar bijgedragen aan onze kennis over Java in de 11e eeuw. Het biedt een uniek inzicht in de sociale structuur, religieuze overtuigingen en politieke dynamiek van deze tijd. Door deze inscriptie te bestuderen, kunnen we een beter beeld krijgen van hoe mensen leefden, werkten en dachten in een verre, maar niet minder fascinerende tijd.

De Inscriptie van Mantyasih is een stille getuige van een verdwenen wereld. Het roept ons op om verder te kijken dan de zichtbare resten van het verleden en diep in te duiken in de complexe samenlevingen die ooit bloeiden.